Recensie: Gilead

Titel: Gilead

Auteur: Marilynne Robinson

Vertaler: Henk Schreuder

Jaar: 2004

Uitgeverij: Virago (eng) / Singel Uitgeverijen (nl)

Koop de vertaalde editie || Koop de Engelse editie

Het is 1956. In het kleine dorpje Gilead in Iowa heeft de 76-jarige predikant John Ames te horen gekregen dat hij niet veel langer zal leven. Hij heeft spijt dat hij niet meer tijd met zijn 7-jarige zoontje heeft doorgebracht en besluit een lange brief aan hem te schrijven. Dát is het boek Gilead. In zijn brief evalueert hij zijn leven, vertelt hij over zijn opa en vader, die beiden ook geestelijken waren, maar ook over zijn zoon zelf waardoor het een verhaal van verschillende generaties wordt. Hij laat zien hoe belangrijk vrienden en familie zijn, maar bovenal is dit een roman over het christelijke geloof. 

Toen ik voor het eerst hoorde over Gilead, wist ik zeker dat ik het wilde lezen. Het zou zogenaamd een ode aan Amerika zijn, een nieuwe 'Great American Novel'. Hoewel het geloof centraal zou staan, hoefde je, volgens recensenten, niet per se zelf gelovig te zijn. Dit boek zou je verrijken en inzicht geven in het leven van gelovigen. Ik verwachtte dus een soort van Grapes of Wrath (Druiven der Gramschap), een briljante roman die hét verhaal vertelt van Amerika in de jaren '30 en waarin de christelijke thema's zeker niet te missen zijn. Bovendien had Marilynne Robinson jaren geleden een boek geschreven dat meteen tot de klassiekers behoorde en had Gilead de Pulitzer Prize gewonnen. Dus zodra ik het boek uit de brievenbus haalde, ben ik begonnen met lezen. 

Viel dat even tegen. Eigenlijk gaat Gilead nergens over, waardoor ik best moeite had om mijn aandacht erbij te houden. Dit ondanks ik juist houd van romans die geen verhalend plot hebben, want die roepen de meest interessante ideeën en gedachten op. Dat gebeurde hier echter totaal niet. Vooral het religieuze aspect speelt hier een rol. Je wordt er constant aan herinnerd dat je een christelijke roman leest, op een bijna indoctrinerende manier. In zijn brief denkt Ames weinig na over het leven, hij beschrijft wat hij denkt, precies wat een brave christen zou denken. Er is geen moment in het verhaal waarop hij deze ideeën betwist.  

Verder voelde ik weinig sympathie voor de hoofdpersoon. Dit werd vooral veroorzaakt door zijn vreemde prioriteiten. Hoewel hij constant klaagt dat hij te weinig tijd met zijn zoon heeft doorgebracht, besteedt hij zijn laatste maanden aan het schrijven van een boek, in plaats van met zijn zoon. 

Wat ik wel kon waarderen aan Gilead was de schrijfstijl. Robinson schrijft zeker niet moeilijk of met veel beeldspraak, juist misschien direct. Hierdoor waren sommige passages zeker interessant, ondanks de duidelijke en ongenuanceerde christelijke uitspraken. 

Kortom, helaas geen aanrader en zeker geen roman die de geschiedenis in moet gaan als nieuwe ode aan Amerika. Wat ik wel eerlijk moet bekennen is dat dit een ontzettend onpopulaire mening is en dat de meeste andere lezers dit boek juist wel geweldig vonden. Dus lees alsjeblieft eerst nog andere recensies voordat je deze je keuze laat beïnvloeden.